الکترواویانیک

الکترواویونیک (Electro-Avionics) به مجموعه سامانه­ های الکتریکی، اینسترومنتی و اویونیکی هواپیما و بالگرد اطلاق می­شود که دربرگیرنده سخت افزار و نرم افزار رایانه ­ها، حسگرها، عملگرها، تجهیزات برقی و الکترونیکی، مخابراتی، ناوبری و نمایشگرهای پرواز می­باشد.

فعالیت­های اصلی در صنعت الکترواویونیک در ایران را می توان مشتمل بر امور طراحی، توسعه، ساخت، تولید، بهره برداری و عملیات، تعمیر و نگهداری، ارتقاء و بهینه سازی سامانه­های مربوطه دانست. این صنعت عموماً شامل دفاتر طراحی تایپ هواگرد، دفاتر طراحی و ساخت قطعات و سامانه ها، مهندسی تایپ تعمیر و نگهداری و کارخانجات الکترواویونیک می­باشد. تأیید صلاحیت­ها و استاندارها از طریق مبادی ذیربط در سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران صورت می­گیرد.


زنجیره تأمین در صنعت الکترواویونیک در ایران تحت تأثیر ملاحظات تنوع و تعدد مدل­های هواگرد و وجوه افتراق اویونیک بالگرد و هواپیما قرار دارد. شرایط تحریم یکی از مهمترین انگیزه­های توسعه این صنعت در کشور بوده است.

قابل ذکر است همانگونه که اصول «مکانیک پرواز» یا «طراحی و تحلیل سازه» و یا اصول «جلوبرندگی» بالگرد با هواپیما تفاوت دارد، الکترواویونیک آنها نیز تفاوتهای عمده دارد. این تفاوت ها را نه تنها در میزان ارتعاش، لرزه و قابلیت پرواز ایستای بالگرد بلکه در تنوع مأموریتی آن از جمله: عملیات کوتاه بُرد، عملیات ارتفاع پست، عملیات مین روبی، عملیات امداد و نجات، عملیات ضد زیر دریایی، تمایز در سرعت اولیه در پرتاب موشک های کروز، دقت هدفگیری و یا در عملیات ویژه شبانه می توان جستجو کرد. تفاوت های اساسی دیگر همچون «پایداری و کنترل»، «خلبان خودکار»، حداکثر سقف پرواز و مداومت پروازی، محدودیت در کارآیی دید مستقیم برای سامانه های ناوبری VOR، ADF، DME، رادار ارتفاع سنج، حسگر خودکار ELT، تمایز در دقت حسگرها، نمایشگرها، جایروها و تمایز در نرخ تغییرات عمودی و افقی، از دیگر موارد قابل ذکر می باشند.


شکل 1. سامانه های اویونيکی از نظر کارکرد

 

شکل 2. سامانه های مخابراتی

 

شکل 3. تجهيزات ناوبری

 

شکل 4. سيستم های کنترلی

 

شکل 5. سامانه های الکتریکی

 

شکل 6. روند توسعه معماری سامانه های اویانيکس